Η Ομάδα για τα Δικαιώματα των Ζώων/Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προσυπογράφουμε, ως πρώτο -ατελές αλλά ουσιαστικό βήμα-, την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα των Ζώων (Παρίσι, 1978).
Απορρίπτουμε για προφανείς πολιτικούς, ηθικούς και οικολογικούς λόγους την αντίληψη που θέλει το είδος μας, τον Homo sapiens, επικυρίαρχο και με πλήρη ιδιοκτησιακά δικαιώματα εκμετάλλευσης πάνω στον πλανήτη, τη φύση και τα υπόλοιπα μη ανθρώπινα όντα. Μια στρεβλή αντίληψη, που βρίσκεται στον πυρήνα της σημερινής παγκόσμιας οικονομικής, οικολογικής, και όχι μόνο, κρίσης και που συνοψίζεται στο ότι ο ισχυρός δικαιούται να επιβάλλει, και μάλιστα ανεξέλεγκτα και απεριόριστα την εξουσία του στον αδύναμο - τον όποιο αδύναμο.
Η στάση μας και οι θέσεις μας για τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση μας με τα υπόλοιπα νοήμονα και συναισθανόμενα πλάσματα -σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης, οικονομικής και άλλης, δραστηριότητας- δεν είναι στάση απλώς «ζωόφιλων», αλλά συνειδητοποιημένων πολιτών. Στάση πολιτική ενάντια στην αδικία, την εκμετάλλευση, την πρόκληση αδικαιολόγητου και αχρείαστου πόνου στον πιο αδύναμο.
Στάση πολιτική και ηθική υπέρ της ζωής, υπέρ μιας ποιότητας ζωής που δικαιούνται όλα τα πλάσματα στον πλανήτη -και κατά των απάνθρωπων πρακτικών, εθίμων και παραδόσεων που, στρεφόμενες κατά των ζώων, προσβάλλουν βάναυσα την ίδια τη ζωή- και την όποια αξιοπρέπεια αρμόζει σε κάθε ζωντανό και νοήμον πλάσμα.
Η επικρατούσα αντίληψη θεωρεί, λανθασμένα, ως δευτερεύον και παρεμπίπτον το ζήτημα των Δικαιωμάτων και της Προστασίας των Ζώων. Απεναντίας, επιστημονικές μελέτες αμερικανικών πανεπιστημίων αποδεικνύουν την ξεκάθαρη σχέση μεταξύ βαναυσότητας κατά των ζώων και βίαιου εγκλήματος κατά των ανθρώπων. Μπορούμε, επομένως, στο μέλλον, επενδύοντας στην παιδεία των νέων ανθρώπων και μειώνοντας τα εγκλήματα κατά των ζώων να επιτύχουμε συρρίκνωση της εγκληματικότητας κατά των ανθρώπων.
Η δική μας άποψη τοποθετεί το ζήτημα αυτό στον πυρήνα της συζήτησης για τα Δικαιώματα, τη Δικαιοσύνη, τη βιώσιμη και αειφόρο Ανάπτυξη, τη Βιοηθική, την Παιδεία, τον ίδιο τον ανθρώπινο πολιτισμό - το παρόν του και το μέλλον του.

Ζώα και Παιδεία

Το καπιταλιστικό σύστημα στην Ελλάδα δημιούργησε μια κοινωνία όπου επικρατούν το χωρίς όρια κυνήγι του κέρδους και ο άκρατος ατομισμός, ο νόμος του δυνατότερου στο επίπεδο της οικονομικής δύναμης, αφού τα μετρήσιμα μεγέθη είναι κυρίως οικονομικά.
Θύματα της ιδιοτέλειας και της απληστίας των ανθρώπων, στην ελληνική καπιταλιστική κοινωνία, είναι οι πιο αδύναμοι και ανυπεράσπιστοι. Είναι, εκτός των άλλων, τα ζώα και η ίδια η φύση.
Οι συνέπειες της ανηλεούς επίθεσης που δέχονται από τα μεγάλα αλλά και μικρά συμφέροντα είναι καταστροφικές. Τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές, κακομεταχείριση και εξόντωση ζώων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θεωρεί ότι το σχολείο έχει να παίξει και σε αυτόν τον τομέα καθοριστικό ρόλο. Εμείς στον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θέλουμε και θα αγωνιστούμε για ένα άλλο σχολείο, που εκτός από τις γνώσεις θα παρέχει και αγωγή, πολιτισμό, καλλιέργεια, υπεύθυνη στάση ζωής.
Στο σχολείο αναλογεί μεγάλο μέρος της σοβαρής ευθύνης για την ποιότητα των μελλοντικών πολιτών, της μελλοντικής κοινωνίας. Να χτίσουμε μια κοινωνία που θα σέβεται τη ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις, επομένως και αυτή των ζώων, θα τα υπερασπίζεται και θα δέχεται να μοιράζεται δίκαια με αυτά το φυσικό περιβάλλον.
Πιστεύουμε ότι πρέπει να εισαχθεί στα σχολεία ως μάθημα το θέμα του σεβασμού της φύσης συνολικά, και της αντιμετώπισης των ζώων ειδικότερα, στη βάση της ισότητας και του σεβασμού της διαφορετικότητας, καθώς και η προώθηση της ζωοφιλίας (π.χ. με τη δημιουργία εθελοντικών ζωοφιλικών ομάδων από μαθητές και καθηγητές).

Αδέσποτα

Δεκάδες άστεγα ζώα, σκυλιά και γάτες περιφέρονται χωρίς καμιά φροντίδα στους δρόμους της Ελλάδας. Ανεπίσημα στοιχεία διαφόρων ΜΚΟ ανεβάζουν στις 80.000 με 85.000 τον αριθμό των εγκαταλειμμένων ζώων κάθε χρόνο. Ο μέσος όρος ζωής του άστεγου ζώου υπολογίζεται στον ενάμιση χρόνο, αφού οι κίνδυνοι είναι πολλοί: έλλειψη σίτισης, εσκεμμένη δηλητηρίαση (φόλες), τροχαία ατυχήματα, ασθένειες, κακοποιήσεις.
Τα ανεπαρκή προγράμματα εμβολιασμού και στείρωσης αδέσποτων ζώων, η μη αυστηρή τήρηση του νομοθετικού πλαισίου, καθώς και η γενικότερη έλλειψη ευαισθητοποίησης των πολιτών απέναντι στο ζήτημα των ζώων, συντελούν στη διαιώνιση του προβλήματος.
Προτείνουμε:
- Οικονομική στήριξη των δήμων -οι οποίοι πρέπει πάντα και απαραίτητα να βρίσκονται σε συνεργασία με τα ζωοφιλικά σωματεία της περιοχής- αλλά και των ζωοφιλικών σωματείων για καταγραφή, ηλεκτρονική σήμανση, κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο υγείας, αποπαρασίτωση, στείρωση, εμβολιασμό, πρόγραμμα υιοθεσίας, προσωρινής φιλοξενίας μέχρι την υιοθεσία ή επανατοποθέτηση, φροντίδα για την παροχή τροφής και νερού σε άστεγους σκύλους και γάτες.
- Εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, καθώς και την ένταξη φιλοζωικού / περιβαλλοντικού μαθήματος στα σχολεία.
- Μετατροπή της κακοποίησης και εγκατάλειψης ζώου σε κακούργημα.
- Ενημέρωση των σωμάτων ασφαλείας για τη σχετική με τα ζώα νομοθεσία.
- Απαγόρευση της πώλησης κάθε είδους ζώου από pet shop, εκτροφή μόνο από νόμιμους και ελεγχόμενους εκτροφείς. Αυστηρότατες ποινές για όλους τους άλλους εκτροφείς.

Εμπόριο ζώων και pet shops

Η πώληση ζώων από τα pet shops είναι πολύ προβληματική, καθώς τα ζώα δεν είναι αντικείμενα, αλλά ζωντανά και συναισθανόμενα πλάσματα.
Τα pet shops τροφοδοτούνται από μονάδες μαζικής παραγωγής ζώων (puppy mills) που είναι κυρίως εισαγόμενα. Τα ζώα προς πώληση (σκύλοι και γάτες) πάσχουν συχνά από σοβαρότατες, μεταδοτικές και θανατηφόρες ασθένειες, είτε επειδή δεν εμβολιάζονται, είτε εξαιτίας των άθλιων συνθηκών υπό τις οποίες διαβιούν και μεταφέρονται μαζικά. H αιχμαλωσία των ζώων στα pet shops, μέσα σε στενόχωρα κλουβιά, που διαρκεί μέχρι να βρεθεί ο αγοραστής τους και τα καταδικάζει σε ακινησία συχνά πολύμηνη, ευθύνεται για ψυχοσωματικές βλάβες, οι οποίες είναι μόνιμες και διαμορφώνουν φοβικούς και επιθετικούς χαρακτήρες.
Συχνό είναι το φαινόμενο έκδοσης πλαστών εγγράφων που συνοδεύουν τα ζώα είτε ως προς τα στοιχεία γεννήσεώς τους είτε ως προς τα στοιχεία που αφορούν στη ράτσα τους.
Η αγορά ενός ζώου, πέρα από το ρίσκο που εμπεριέχει για όλους τους προαναφερθέντες λόγους, αποτελεί και αιτία συντήρησης και εξάπλωσης του φαινομένου των αδέσποτων, καθώς διαιωνίζει μια αντίληψη που θεωρεί τα ζώα ως αντικείμενα, παιχνίδια που μπορούμε να τα παραγγέλνουμε, να τα αγοράζουμε, να παίζουμε μαζί τους και στην πορεία, όταν τα έχουμε πλέον βαρεθεί, να τα ξεφορτωνόμαστε. Πρόκειται για μια στάση απέναντι στην ίδια τη ζωή, στη βάση της οποίας δομούνται σχέσεις εξουσιαστικές και αναλώσιμες, σχέσεις σύμφωνες προς το καταναλωτικό πρόταγμα του σύγχρονου καπιταλιστικού μορφώματος.
Γίνεται κατανοητό πως η στάση μας ενάντια στην αγοραπωλησία ζώων είναι μια στάση τόσο ηθικά όσο και πολιτικά επιβεβλημένη.

Πειραματόζωα

Μαζί με τη ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας τον 20ο αιώνα, επήλθε κι ένα είδος «απελευθέρωσης» της χρήσης πειραματοζώων, σε βαθμό κατάχρησης και ασυδοσίας.
Ένα ζώο πεθαίνει κάθε 22 δευτερόλεπτα στα εργαστήρια όλου του κόσμου, ενώ στην Ελλάδα η αναλογία αγγίζει το ένα ζώο κάθε 31 δευτερόλεπτα, παρ' ότι οι επιστήμονες έχουν στη διάθεσή τους περίπου 450 εναλλακτικές μεθόδους για τη δοκιμή νέων φαρμάκων και θεραπειών.
Η συντριπτική πλειονότητα των κλινικών μελετών αποτυγχάνουν, ενώ πληθαίνουν οι δημοσιεύσεις ερευνών που αποδεικνύουν την ακαταλληλότητα των ποντικίσιων μοντέλων στην αντιμετώπιση ανθρωπίνων ασθενειών. Φάρμακα όπως η ασπιρίνη, η παρακεταμόλη και η ινσουλίνη, θα είχαν απαγορευτεί αν τα αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα θεωρούνταν 100% αποτελεσματικά.
Στην Ευρωζώνη χρησιμοποιούνται ετησίως σε πειράματα πάνω από 12 εκατομμύρια σπονδυλωτά ζώα (στοιχεία 2008).
Κι ενώ η ελληνική επιτροπή Βιοηθικής, αναλογιζόμενη την υφιστάμενη ομοιότητα του ανθρώπου σε επίπεδο νευροφυσιολογικών ή/και άλλων εγκεφαλικών λειτουργιών, αναγνωρίζει «κάποια ηθική σπουδαιότητα» στα ζώα, ωστόσο, αυτή δεν είναι αρκετή ώστε να αναγνωριστούν και ως «ηθικά υποκείμενα». Έτσι, εκατομμύρια έμψυχα, νοήμονα και συναισθανόμενα όντα βασανίζονται και θυσιάζονται ετησίως (χωρίς καν αναισθητικό ή παυσίπονο) σε πειράματα ιατρικής και γενετικής, σε δοκιμές καλλυντικών και χημικών προϊόντων, ακόμα και σε πειράματα της πολεμικής βιομηχανίας, χωρίς την ουσιαστική αξιολόγηση της σημασίας και της αναγκαιότητας του κάθε πειράματος.
Πρόσφατα, εισήχθη η κοινοτική Οδηγία 2010/63/Ε.Ε. με στόχο να υπενθυμίσει στα μέλη-κράτη την ανάγκη εναρμόνισής τους με την «αρχή των 3Rs» (Μείωση, Αντικατάσταση, Βελτίωση) για την ευζωία των πειραματόζωων. Ωστόσο η ελαστικότητα του νομοθετικού πλαισίου, η ευκολία των ερευνητικών αδειοδοτήσεων, ο προβληματικός» ορισμός του «μη βάναυσου θανάτου» (από πότε οι θάλαμοι αερίων, το ηλεκτροσόκ, η κρανιοεγκεφαλική θραύση, η θραύση της σπονδυλικής στήλης θεωρούνται «μη βάναυσοι μέθοδοι»;) και η ανεπάρκεια των ελέγχων των συνθηκών διαβίωσης και μεταχείρισης των πειραματόζωων, έχουν ως αποτέλεσμα ανεξέλεγκτος αριθμός ζώων να θανατώνονται με μέσα που δεν ελέγχονται σε καθημερινή βάση στους εργαστηριακούς πάγκους, ως αποτέλεσμα μιας έρευνας η αναγκαιότητα και η σπουδαιότητα της οποίας ελάχιστα εκτιμάται, τόσο πριν και πολύ περισσότερο μετά το πέρας της έρευνας.
Η ανάγκη χρήσης πειραματόζωων δεν είναι στατική, δεν είναι πανάκεια. Είναι δυναμική, εξελίσσεται και αναθεωρείται ανάλογα με τις επικρατούσες ηθικο-κοινωνικές αντιλήψεις, οι οποίες, με τη σειρά τους, επηρεάζονται από το επίπεδο πολιτισμού και την πρόοδο των επιστημονικών γνώσεών μας.
Η εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης του ανθρώπου (φυσιολογία, νευροεπιστήμες) για τα υπόλοιπα έμψυχα όντα, σε συνδυασμό με τη γενικότερη τάση της εποχής για μείωση ή και κατάργηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων που εμπλέκουν με βάρβαρο τρόπο τα ζώα (π.χ. γουνεμπόριο, ταυρομαχίες, κυνήγι φώκιας και δελφινιών), καθιστούν επιτακτική την απαίτηση, τόσο προς την Ελλάδα όσο και την Ε.Ε., να πάρουν μια σαφέστερη και αυστηρότερη θέση απέναντι στην ανεξέλεγκτη χρήση πειραματόζωων στην έρευνα.
Προτείνουμε:
- Την αυστηροποίηση της αδειοδότησης χρήσης πειραματόζωων στην έρευνα, με απώτερο στόχο την ελαχιστοποίησή της.
- Την εκπόνηση ενός συστηματικού σχεδίου για την ανάπτυξη, επικύρωση και εφαρμογή εναλλακτικών μεθόδων έρευνας.
- Μέχρι αναπτύξεως κατάλληλου εδάφους (πνευματικού και επιστημονικού/τεχνολογικού) για την πλήρη κατάργηση της χρήσης πειραματόζωων, στηρίζουμε την υπεύθυνη και περιορισμένη χρήση, όμως ταυτόχρονα εναντιωνόμαστε στην «εργαλειοποίησή» τους.

Παραγωγικά ζώα

Σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς αυξάνεται ο ανθρώπινος πληθυσμός, αυξάνεται και η κατανάλωση ζωικών προϊόντων μαζί με τις κτηνοτροφικές μεθόδους παραγωγής που ελάχιστα υπολογίζουν την ευζωία των κτηνοτροφικών ζώων. Σήμερα πάνω από 65 δισεκατομμύρια χερσαία σπονδυλωτά και ακόμα περισσότερα ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη θανατώνονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, για την παραγωγή ζωικών προϊόντων για την ανθρώπινη διατροφή.
Υπάρχουν ισχυρότατες επιστημονικές αποδείξεις για τις αρνητικές επιπτώσεις της αύξησης των εκτρεφόμενων ζώων και κυρίως την ανάπτυξη της εντατικής εκτροφής, τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους. Η εντατική εκτροφή, εκτός από την εκμετάλλευση και κακοποίηση των ζώων, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την καταστροφή του περιβάλλοντος, την υποβάθμιση και τη ρύπανση των υδάτων, την αποψίλωση των δασών, τη διάβρωση του εδάφους, την ερημοποίηση, τη σπατάλη φυσικών πόρων (γης, καλλιεργειών, νερού, χημικών) και ενέργειας, την απώλεια της βιοποικιλότητας, την επιδείνωση της παγκόσμιας φτώχειας, την προώθηση μιας ανθυγιεινής διατροφής, με αποτέλεσμα την έξαρση παθήσεων που σχετίζονται με τη διατροφή μας. Η εντατική εκτροφή ζώων ευθύνεται επίσης για τη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν την εξάπλωση ασθενειών και κατά συνέπεια τη μαζική χρήση αντιβιοτικών και φαρμάκων για να αποφευχθούν καταστρεπτικές επιδημίες. Η αυξημένη χρήση αντιβιοτικών επιταχύνει την ανάπτυξη ενισχυμένων μορφών βακτηρίων και τις ζωονόσους που είναι σήμερα υπεύθυνες για περισσότερους από 2,2 εκατ. θανάτους ανθρώπων τον χρόνο.
Το 2010, έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για την Αειφόρο Διαχείριση των πόρων από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) αναφέρει ότι μια σημαντική μείωση των επιπτώσεων της κτηνοτροφίας είναι δυνατή μόνο με μια ουσιαστική, παγκόσμια αλλαγή των διατροφικών συνηθειών μας, με μείωση της παραγωγής και κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων.
Τον Φεβρουάριο του 2013, νέα έκθεση για το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ επισημαίνει ότι η ρύπανση από τα λιπάσματα απειλεί σοβαρά την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Οι επιστήμονες κάνουν έκκληση στις πλούσιες χώρες να μειώσουν την κατανάλωση κρέατος κατά το ήμισυ, προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρές περιβαλλοντικές ζημίες, αφού το 80% του αζώτου και του φωσφόρου χρησιμοποιείται στα λιπάσματα για την καλλιέργεια ζωοτροφών.
Προτείνουμε:
- Την κατάργηση της καταστρεπτικής εντατικής εκτροφής ζώων και την εφαρμογή μιας πιο προοδευτικής κτηνοτροφικής πολιτικής για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων της εκτροφής ζώων για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
- Αυστηρότερη νομοθεσία και ελέγχους σε όλα τα στάδια ζωικής παραγωγής.
- Την απαγόρευση θανάτωσης ζώων χωρίς αναισθητοποίηση.
- Την προστασία των παραγωγικών ζώων κατά τις φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές (πυρκαγιές, πλημμύρες κ.τλ.).
- Να διασφαλιστεί ότι τα ζωικά προϊόντα που αγοράζει ο καταναλωτής φέρουν αναλυτική σήμανση σχετικά με την προέλευση και όλα τα στάδια παραγωγής.
- Να υποστηριχθεί με επιδοτήσεις η ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.
- Να υποστηριχθεί με επιδοτήσεις και καμπάνιες ενημέρωσης, η κατανάλωση υγιεινών φυτικών τροφών.
- Να υποστηριχθεί η φυτική υγιεινή διατροφή σε δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, νοσοκομεία κ.τλ.
- Την ενημέρωση του κοινού για τις καταστρεπτικές επιπτώσεις της ανάπτυξης της εντατικής εκτροφής ζώων.

Εκτροφή γουνοφόρων και γουνεμπόριο

Τα τελευταία χρόνια, παρά το γεγονός ότι αυξανόμενος αριθμός ευρωπαϊκών χωρών νομοθετούν κατά της εκτροφής γουνοφόρων ζώων και οι αντιδράσεις κατά του εμπορίου γούνας πληθαίνουν σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι ελληνικές κυβερνήσεις ακολουθούν προνομιακή αντιμετώπιση του κλάδου της γούνας με υψηλές επιδοτήσεις προς αυτή τη διεθνώς φθίνουσα βιομηχανία, σε βάρος του φορολογούμενου πολίτη και μάλιστα σε εποχή οικονομικής κρίσης.
Με τον νόμο 4056/12, που ψηφίστηκε τον περασμένο χρόνο, η κυβέρνηση ενέταξε τα εκτροφεία γουνοφόρων στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις παρέχοντας νέα προνόμια και δυνατότητες για περαιτέρω «ανάπτυξη» του κλάδου.
Η εκτροφή γουνοφόρων ζώων όμως δεν είναι μια κλασική κτηνοτροφική δραστηριότητα. Διαφέρει σημαντικά από τις άλλες κτηνοτροφικές δραστηριότητες, δεδομένου ότι δεν παράγει τρόφιμα, αλλά ένα είδος πολυτελείας για το οποίο υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές.
Η συνεχής χρηματοδότηση του κλάδου της γούνας τα τελευταία χρόνια και η ένταξη της εκτροφής γουνοφόρων ζώων στον Αναπτυξιακό Νόμο και άλλα αναπτυξιακά προγράμματα αύξησε το ενδιαφέρον των επενδυτών, με αποτέλεσμα από το 2007 έως σήμερα να έχουν ανοίξει αρκετά νέα εκτροφεία στους νομούς της Δυτικής Μακεδονίας. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας ότι η ίδρυση νέων μονάδων γεννά σοβαρότατα περιβαλλοντικά και άλλα προβλήματα, από την εκτροφή ώς τη διαχείριση των απορριμμάτων. Τα εκτροφεία παράγουν τεράστιες ποσότητες αποβλήτων, τα οποία συγκεντρώνονται σε μια μικρή περιοχή, την οποία και μολύνουν, καταστρέφουν τα υπόγεια ύδατα και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων, αλλά και των εργαζομένων.
Οι αντιδράσεις των κατοίκων που υποφέρουν από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την αφόρητη δυσοσμια που προέρχεται από τα εκτροφεία πληθαίνουν συνεχώς. Αναφέρουμε τις αυξανόμενες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες των κατοίκων των περιοχών Καλοχωρίου και Ποριάς, λόγω των οχλήσεων και των κρίσιμων περιβαλλοντικών προβλημάτων από τη λειτουργία εκτροφείων γουνοφόρων ζώων στην περιοχή.
Η ανάπτυξη της γουνοποιίας έρχεται επίσης σε πλήρη αντίθεση με την ολοένα και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και προβληματισμό των πολιτών σχετικά με την ευζωία των ζώων και εγείρει σημαντικότατα ηθικά ζητήματα, καθώς τα γουνοφόρα παραμένουν άγρια ζώα και τα προβλήματα που σχετίζονται με την καλή διαβίωσή τους παραμένουν άλυτα.
Τον Δεκέμβριο του 2001, η Ευρωπαϊκή Επιστημονική Επιτροπή για την Υγεία και την Ευζωία των Ζώων δημοσίευσε έκθεση για τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων που εκτρέφονται για τη γούνα τους και στην οποία επισημαίνονται σημαντικότατα προβλήματα σχετικά με την ευζωία τους.
Το Ηνωμένο Βασίλειο απαγόρευσε το 2002 την εκτροφή γουνοφόρων ζώων για λόγους ηθικής. Επίσης, λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικότατα προβλήματα ευζωίας των ζώων και σεβόµενες τη βούληση των πολιτών τους, σε απαγορεύσεις εκτροφής γουνοφόρων ζώων και περιορισμούς έχουν προχωρήσει κι άλλες χώρες όπως η Αυστρία, η Κροατία, η Ολλανδία, η Σλοβενία, ενώ το Βέλγιο και η Ιρλανδία εξετάζουν θετικά την απαγόρευση. Η εκτροφή γουνοφόρων έχει επίσης απαγορευτεί στη Βόρεια Ιρλανδία και τη Σκωτία από το 2003. Η Δανία επίσης έχει νομοθετήσει υπέρ της απαγόρευσης της εκτροφής και θανάτωσης των αλεπούδων, ενώ στο Ισραήλ συζητείται η ολική απαγόρευση γούνας (παραγωγή και εμπόριο). Στη Σουηδία και την Ελβετία έχουν θεσπιστεί αυστηροί κανονισµοί που οδήγησαν στη σταδιακή µείωση του αριθµού των εκτροφείων. Στη Σουηδία πριν από 20 χρόνια υπήρχαν περίπου 500 φάρµες, ενώ σήµερα λειτουργούν µόνο 75 φάρµες µινκ, και η ολική απαγόρευση είναι στην πολιτική ατζέντα. Στη Νορβηγία επίσης, µόλις ένα χρόνο πριν, απαγορεύτηκαν οι γούνες σε επιδείξεις µόδας, ενώ η πώληση γούνας έχει απαγορευτεί και στο δυτικό Χόλιγουντ, καθώς το δηµοτικό συµβούλιο αποφάσισε την απαγόρευση προϊόντων γούνας εντός των ορίων της πόλης. Επίσης, η είσοδος σε όσους φορούν γούνα απαγορεύτηκε ακόµη και σε νυχτερινά κέντρα στο Μανχάταν.
Υπάρχει πλέον ευρύ φάσμα μέτρων που ρυθμίζουν ή απαγορεύουν τη χρήση των ζώων σχεδόν σε κάθε σφαίρα της ανθρώπινης δραστηριότητας που επηρεάζει τα ζώα. Αυτά περιλαμβάνουν τη χρήση των ζώων στις εμπορικές συναλλαγές, στη γεωργία, στην έρευνα, στην ψυχαγωγία, ακόμα και στην περίπτωση των ζώων συντροφιάς. Υπάρχει μια συντριπτική αποδοχή ότι οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε μια πολιτισμένη κοινωνία, ακόμη και όταν αναφερόμαστε στην πλήρη απαγόρευση κάποιων πρακτικών, και οποιαδήποτε άλλη άποψη δεν μπορεί παρά να χαρακτηριστεί οπισθοδρομική. Η ανάπτυξη της γουνοποιίας δεν συνάδει με το διεθνές οικολογικό κίνημα, το οποίο αντιμάχεται την παραγωγή γούνας, ούτε με την αειφόρο ανάπτυξη και την οικολογική ανασυγκρότηση της οικονομίας. Η πορεία μας προς έναν οικολογικό πολιτισμό δεν μπορεί παρά να βασίζεται στις ορθές σχέσεις του ανθρώπου με το περιβάλλον και τις υπόλοιπες μορφές ύπαρξης και είναι ασυμβίβαστη με το εμπόριο γούνας. Για όλα αυτά, σταθμίζοντας την κοινωνική ανάγκη, το δίκαιο και την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας, προτείνουμε:
- Την άμεση απαγόρευση ίδρυσης νέων εκτροφείων και επέκτασης των υφισταμένων.
- Τον τερματισμό κάθε επιδότησης προς τον κλάδο.
- Τον αποχαρακτηρισμό της εκτροφής γουνοφόρων ως κτηνοτροφική δραστηριότητα.
- Την απαγόρευση εισαγωγής και εμπορίου γούνινων προϊόντων στην Ελλάδα.
- Το κλείσιμο όλων των εκτροφείων σε βάθος χρόνου, με παράλληλη περίοδο προσαρμογής σ' ένα καινούργιο παραγωγικό μοντέλο για την περιοχή, που θα βασίζεται στη στήριξη από την πολιτεία (και μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων) των απασχολουμένων στον κλάδο για τη σταδιακή μεταστροφή τους σε άλλες επαγγελματικές, βιώσιμες και αειφορικές δραστηριότητες.

Κυνήγι

Είναι φανερό ότι μια συλλογικότητα που αγωνίζεται για τα δικαιώματα και την προστασία των ζώων ως απώτερο στόχο και ευχή θέτει την κατάργηση του κυνηγιού, μιας παραδοσιακής και στα παλιά χρόνια αναγκαίας για το ανθρώπινο είδος δράσης, που όμως στη σύγχρονη εποχή συνιστά ένα βάρβαρο, στην ουσία του, σπορ, έναν άχρηστο αναχρονισμό, ηθικά καταδικαστέο και κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβληματικό [κουλτούρα των όπλων, εθισμός στη θανάτωση νοημόνων και συναισθανόμενων πλασμάτων, συχνά κυνηγετικά ατυχήματα κ.λπ.]. Στο πλαίσιο αυτό, αρνούμαστε τους ισχυρισμούς των κυνηγών ότι είναι «διαχειριστές της φύσης και οικολόγοι» και επισημαίνουμε την οικονομική διαπλοκή που προωθεί, για προφανή οφέλη, την κυνηγετική δραστηριότητα στη χώρα μας. Ρεαλιστικά μιλώντας, και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του ζητήματος, στη σημερινή συγκυρία διεκδικούμε τα αυτονόητα και τα εφικτά και προτείνουμε επιγραμματικά:
- Αυστηρή εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας περί των αδειών για το κυνήγι. Πρόσφατη έρευνα της VPRC αποδεικνύει με συγκεκριμένα στοιχεία ότι ο πληθυσμός των ενεργών κυνηγών ανέρχεται σε 500.000 περίπου (13% του ανδρικού πληθυσμού), τη στιγμή που επίσημα οι κυνηγετικές άδειες δεν ξεπερνούν τις 270.000. Συνεπώς υπάρχουν 230.000 παράνομοι οπλοφόροι λαθροθήρες.
- Περαιτέρω περιορισμό της κυνηγετικής δραστηριότητας, τόσο χρονικά όσο και χωρικά.
- Δημιουργία καινούργιων και επέκταση των υφιστάμενων πάρκων άγριας ζωής, όπου θα απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι.
- Ουσιαστική και αποτελεσματική πάταξη της λαθροθηρίας, με αυτόφωρες διαδικασίες και απονομή δικαιοσύνης στο ελάχιστο δυνατό διάστημα, με παράλληλη σημαντική αύξηση των σχετικών προστίμων.
- Δημιουργία σύγχρονου σώματος θηροφυλάκων, που δεν θα εξαρτάται από το κυνηγετικό λόμπι.

Ζωολογικοί κήποι και δελφινάρια

Η λειτουργία ζωολογικών κήπων και δελφιναρίων και ο εγκλεισμός ζώων σε ακατάλληλους και περιορισμένους χώρους, για να επιδεικνύονται στο κοινό, έχει κατά καιρούς απασχολήσει πολλές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο. Η κατανόησή μας για τα ζώα και η γνώση που έχουμε αποκτήσει για την αισθαντικότητα και την πολυπλοκότητα της συμπεριφοράς τους, μας επιτρέπει σήμερα να αντιληφθούμε ότι τα ζώα δεν βλάπτονται μόνο με την άσκηση σωματικής βίας προς αυτά. Σήμερα γνωρίζουμε ότι βλάβη στα ζώα μπορεί να επέλθει από πολλούς άλλους τρόπους, όπως ο εγκλεισμός τους σε ακατάλληλα περιβάλλοντα που παρεκτρέπουν σημαντικά από τις φυσικές συνθήκες διαβίωσής τους και στα οποία στερούνται τη δυνατότητα ικανοποίησης εξελικτικών και βασικών βιολογικών αναγκών τους.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ζώα που βρίσκονται σε αιχμαλωσία υποφέρουν από ακραία πλήξη, ανεπαρκή γύμναση, κακή ποιότητα τροφής και έλλειψη ποικιλίας τροφής και οδηγούνται σε υψηλά επίπεδα στρες με αποτέλεσμα τη σημαντική εξασθένιση του ανοσοποιητικού τους συστήματος και την εκδήλωση ασθενειών, ενώ συχνά μετατρέπουν την ενέργεια και το άγχος τους σε νευρωτική συμπεριφορά, όπως είναι η στερεοτυπική συμπεριφορά, (ο μανιώδης επαναλαμβανόμενος βηματισμός στο κλουβί τους), μια προσπάθεια να διαχειριστούν το στρες και τη δυστυχία τους, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ζώα υποφέρουν σε σημαντικό βαθμό στην αιχμαλωσία. Ακόμη σοβαρότερο είναι όταν κοινωνικά ζώα με προσωπικότητα, υποχρεώνονται να ζουν με συντρόφους τους οποίους δεν έχουν επιλέξει, σε πολύ μικρό και καταναγκαστικό χώρο με υποχρεωτικές δομές, ιεραρχίες και συγκρούσεις απέναντι στις οποίες δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις.
Ο ισχυρισμός ότι οι ζωολογικοί κήποι έχουν εκπαιδευτική αξία και ότι η αιχμαλωσία είναι απαραίτητη για τη σωτηρία της άγριας ζωής πρέπει να αμφισβητηθεί. Οι ζωολογικοί κήποι παρουσιάζουν μια ψευδή εικόνα για τη συμπεριφορά των ζώων και οι προσπάθειες να επανεισαχθούν τα ζώα στη φύση συνήθως αποτυγχάνουν, γεγονός που μαρτυρεί την τραγωδία των ζώων σε αιχμαλωσία, αφού η ανάπτυξη των φυσικών ενστίκτων τους και η τυπική για το είδος τους συμπεριφορά έχει καταπνιγεί πρόωρα και έχουν χάσει τη σύνδεσή τους με την αυθεντική τους ύπαρξη και την ταυτότητά τους σε κάθε επίπεδο.
Επιπλέον, όπως υποστηρίζεται από όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τους ειδικούς επιστήμονες, η αιχμαλωσία των ζώων στέλνει ένα μήνυμα επιζήμιο για το ευρύ κοινό, και ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους νέους, και αφήνει το υπονοούμενο ότι τα ζώα μπορούν να χειραγωγηθούν για τους δικούς μας σκοπούς.
Προτείνουμε:
- Απαγόρευση αιχμαλωσίας συγκεκριμένων ειδών ζώων (π.χ. δελφίνια, τίγρεις, λιοντάρια κ.τλ.).
- Αυστηρότερο νομικό πλαίσιο και δημιουργία αποτελεσματικότερου μηχανισμού αδειοδότησης και ελέγχων με σκοπό την προστασία της ευζωίας των ζώων και τον έλεγχο διακίνησής τους.
- Αξιολόγηση της πραγματικής ανάγκης για τη διατήρηση άγριων ζώων σε αιχμαλωσία.
- Σταδιακή μετατροπή των υπαρχόντων ζωολογικών κήπων σε κέντρα φιλοξενίας κατασχεθέντων ζώων, κέντρα περίθαλψης κ.τλ.